Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in 25 Temmuz 2021’de parlamentonun yetkilerini dondurarak başbakanı görevden aldığı “olağanüstü kararlarının” üzerinden iki yıl geçti.
İki yıllık süre zarfında yeni anayasaya referandumu ve genel seçimlerin yapıldığı Tunus’ta hükümet ile muhalefet arasındaki çatlak genişleyerek devam etti.
Cumhurbaşkanı’nın özgürlükleri sınırlandırdığı ve yetkileri kendi elinde topladığı eleştirisinde bulunan muhalefet ile iki yıl önce alınan “olağanüstü kararları” yerinde bulan Said taraftarları arasındaki görüş ayrılıkları sürüyor.
Siyasi ve ekonomik krizin sürdüğü Tunus’ta uzmanlar Cumhurbaşkanı Said’in ülkede sistem değişikliğinin önünü açan 25 Temmuz 2021’de aldığı “olağanüstü kararları” AA muhabirine değerlendirdi.
“Şu ana kadar yürütülen politika Tunusluların beklentilerini karşılamadı”
Tunuslu siyasi analist Sağir el-Haydari, Said, 25 Temmuz kararları sonrasındaki 2 yıllık süreci, “Cumhurbaşkanı Said, yeni anayasa referandumu ve genel seçimler aracılığıyla tartışmalı politikalarını fiili olarak dayatmayı başardı.” şeklinde yorumladı.
Ülkedeki siyasi ve ekonomik krizin son 2 yılda daha da karmaşık bir hal aldığını belirten Haydari, şunları söyledi:
“Said, etkili çözümler ve atılımlar sunmadan, komploların ve karanlık odalarda konuşulanların etkisinde kaldığı için şu ana kadar yürütülen politika ekonomik ve sosyal düzeyde Tunusluların beklentilerini karşılamadı. Ülkedeki sorunlar aralarında Rusya- Ukrayna savaşı gibi bir dizi dış faktörün etkisiyle daha da büyüdü. Siyasi düzeyde hassas bir süreçten geçen ülke, siyasetçilerin ve gazetecilerin yargılanması, özgürlükleri sınırlandıran kararnamelerin dayatılmasıyla 2011 devrimi öncesine dönüyor.”
“2011’de kazanılan özgürlükler tehlikede”
Tunus’ta Şubat 2023’ten bu yana muhalif kesimden onlarca siyasinin tutuklu yargılanmasının “muhalefetin tasfiye edildiği” tartışmalarını körüklediğine dikkati çeken Haydari, “Hapishane dışında muhalefetin sadece iki sembolü kaldı; muhalefetin çatı oluşumu Ulusal Kurtuluş Cephesi Başkanı Ahmed Necip eş-Şabi ile Özgür Anayasa Partisi Lideri Abir Musi, bu iki siyasetçi de mevcut durumdan dolayı artık sokağa çıkamıyor. Kamuoyunda ‘komplo davası’ olarak bilinen soruşturmanın içeriğine ilişkin herhangi bir bilgimiz yok. Bu davadan tutuksuz yargılanmasına karar veren siyasilere kamuya açık yerlerde toplantı yapmaları yasaklandı ve yurt dışına çıkış yasağı kondu.” diye konuştu.
Tunus’ta 2011’de kazanılan özgürlüklerin tehlikede olduğunu savunan Haydari, şöyle devam etti:
“Son iki yılda, seçimleri düzenleyen adil ve şeffaf bir seçim komisyonundan bahsetmek çok zor. Seçim komisyonunun olmadığı yerde demokrasiden bahsedemeyiz. Ülkedeki sivil toplum kuruluşları, dernekler ve sendikalar eskisi kadar güçlü değil. İfade özgürlüğünü savunan Gazeteciler Sendikası hiçbir dönemde bu kadar zayıflamamıştı. Gazetecilik görevini dahi suç sayabilecek kararnameler özgürlükleri tehdit ediyor. Bu durum, ülkedeki özgürlüklerin geleceğinin meçhul olması bizi korkutuyor.”
“Said son iki yılda ortalamanın üzerinde bir yönetim sergiledi”
Siyasi analist Bilhasan el-Yahyavi ise farklı düşünüyor.
Yahyavi, Cumhurbaşkanı Said’in 25 Temmuz 2021’den bu yana izlediği yol sayesinde, son on yılda yönetimdeki başarısızlıkları, devletin işleyişine engel olan yöneticileri ortaya çıkardığı değerlendirmesinde bulundu.
Said’in iki yılda beklentilerin aksine ülke içinde ve dışında büyük başarı kaydettiğini savunan Yahyavi, şunları söyledi:
” Akdeniz’in kuzey kıyıları ulusları ilişkilerdeki başarılı politikalar sayesinde artık Tunus’un kontrolü altında. Tunus, ABD ve Arap dünyası dahil eskisinden daha fazla uluslararası arenada taktir ediliyor. İçeriye baktığımızda ise ekonomik ve mali zorluklar artsa da Cumhurbaşkanı Said’in politikaları bunların şiddetini sınırlandırarak yangının büyümesini engelledi.”
Yahyavi, ülkede özgürlüklerin kısıtlandığı yönündeki eleştirilere karşılık ise, “Cumhurbaşkanı kararnameleriyle özgürlüklere yönelik tehditler, yeni parlamentonun atacağı adımlarla sınırlandırılabilir. Said’in tüm politikaları, devletin kırmızı çizgilerini hatırlatmayı hedefliyor. Muhalefet cephesinin, siyasi faaliyet kapsamında olduğu iddia edilen yurt dışı kaynaklı oluşumlar ile yapılan görüşmelere yönelik açılan soruşturmaları özgürlüklerin engellendiği şeklinde değerlendirmeleri doğru değil.” ifadelerini kullandı.
Muhalefetin “şiddetli itirazlarına ve bazı engellemelerine” rağmen Cumhurbaşkanı Said’in politikalarını başarılı bir şekilde hayata geçirdiğini savunan Yahyavi, sözlerini şöyle tamamladı:
“Cumhurbaşkanı Said, vatandaşların çok yüksek beklentilerini karşılayamasa bile son iki yılda ortalamanın üzerinde bir yönetim sergiledi. Bunu muhalefetin tüm engellemelerine rağmen başardı. Tüm süreç boyunca üstesinden gelemediği bir dizi hassas konu olmasına ve muhalefet blokunun varlığına rağmen halkın önemli bir bölümünün Cumhurbaşkanı Said’e güveni devam ediyor.”
