Mustafa Ali AYKOL
Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna savaşı, pek çok otorite tarafından tarihin dönüm noktalarından biri olarak görülüyordu.
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısına karşı ABD ve Avrupa ekonomik silah kozunu oynamayı tercih etmişti.
Öncülüğünü ABD’nin çektiği ülkeler başta Rus bankaları olmak üzere Rusya ekonomisini direkt olarak etkileyecek pek çok kurumu yaptırım listesine aldı. Rusya ile ticaretin önüne geçilmesi hedefleniyordu.
ABD ve AB’nin Putin’i yıpratmak için hedef aldığı toplumsal kesim ise ‘Oligark’ olarak adlandırılan Rus milyarderleriydi.
Şubat 2022’nin ardından Rus oligarklarına yönelik çok sayıda yaptırım devreye sokuldu. Avrupa’daki paralarına, yatlarına ve mülklerine el konuldu. Rus oligarkların ticaret yapmalarını engellemek için de çeşitli yaptırımlar devreye sokuldu.
Hedef, servetlerini kaybedecek olan oligarkların Putin’e verdikleri desteği ortadan kaldırmak ve bu esnada bozulan Rusya ekonomisi sebebiyle de halk desteğini sıfırlamaktı.
Aradan geçen iki yılın ardından ABD ve Avrupa ülkelerinin bu hedefinde başarılı olamadığı görülüyor.
Ukrayna-Rusya arasındaki savaş devam ediyor olsa da, Rusya ekonomisi bu süreçte saldırılarda hedeflenen kadar büyük bir olumsuzluk yaşamadı.
Şubat 2024’te Uluslararası Para Fonu (IMF) 2024 büyüme tahminini %1,1’den %2,6’ya yükselterek Rus ekonomisinin dayanıklılığının altını çizdi.
IMF rakamlarına göre Rus ekonomisi geçen yıl G7 ülkelerinin hepsinden daha hızlı büyüdü ve 2024’te de böyle devam edecek.
Rus rublesi, sadece bir ayda, Nisan 2024’te zararlarını telafi etti ve savaş öncesi seviyesine döndü.
Daha sonraki yıllarda ruble dolara karşı değer kaybetse de savaş başladıktan sonra meydana gelen kayıp oranına ulaşmadı.
Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından Batı yaptırımları ile karşı karşıya kalan Rus milyarderlerinin durumu da merak konusuydu.
RUS MİLYARDER SAYISI SAVAŞ ÖNCESİNDEKİ SAYIYI GEÇTİ
Amerikan iş dünyası dergisi Forbes’in her yıl yayınladığı dünyadaki milyarderler listesi, Rus milyarderlerin savaş öncesi ve sonrası durumlarıyla ilgili net veriler sağlıyor.
Derginin sağladığı verilere göre savaşın başladığı yıl olan 2022’de, Rusya’daki milyarder sayısı bir önceki yıla göre 29 kişi azaldı ve 117’den 88’e düştü.
Fakat sadece bir yıl sonra, 2023’te bu sayı yeniden 3 haneye yükseldi ve 2023’te toplam Rus milyarder sayısı 110 oldu. 2024’te yayınlanan yeni verilere göre ise Rus milyarder sayısı savaş öncesindeki sayının üzerine çıkarak 120 kişiye ulaştı.
RUS MİLYARDERLERİN TOPLAM SERVETİ SAVAŞ BAŞLADIKTAN SONRAKİ DÜŞÜŞÜN ARDINDAN 2 YILDA 195 MİLYAR DOLAR ARTTI
Forbes’in milyarderler listesine giren Rus milyarderlerinin toplam servetinde ise savaşın başlamasından sonra büyük bir düşüş görülmüştü.
2021 yılında 606 milyar dolar olan Rus milyarderlerin toplam serveti, 2022’de Rusya-Ukrayna savaşı ve beraberindeki yaptırımların etkisiyle 353 milyar dolara gerilemişti.
Fakat Rus milyarderlerin toplam serveti de sadece bir yılda toparlanma eğilimine girmiş ve 505 milyar dolara yükselmişti.
Forbes’in bu yıl yayınladığı listede yer alan Rus milyarderlerin toplam serveti ise 548,5 milyar dolar oldu.
Bu, savaş öncesinde Rus milyarderlerin toplam servetinden 57.5 milyar dolar daha az. Savaş başladığında 353’e düşen toplam servete göre ise 195.5 milyar dolar daha fazla. Bu da savaş sonrasında büyük bir kayıp yaşayan Rus milyarderlerin bu kayıplarını büyük ölçüde karşıladıklarını gösteriyor.
EN ZENGİN 10’UN TOPLAM GELİRİ SAVAŞ ÖNCESİ SEVİYEYE YAKLAŞTI
2021-2024 arası süreçte Rusya’nın en zengin 10 insanı listesinde ve bu listedeki isimlerin servetlerinde de önemli değişiklikler oldu.
2021 yılında Forbes’in en zengin 10 Rus milyarderi listesine girenlerin toplam serveti 223 milyar dolarken bu sayı savaşın başlamasının ardından 2022 yılında neredeyse yarı yarıya azalarak 130 milyar dolara düşmüştü.
En zengin 10 Rus milyarderin toplam servetlerindeki düşüş ise 2022 ile sınırlı kaldı, bu listeye giren isimlerin toplam serveti 2023 yılında 191 milyar dolara yükseldi.
En zengin 10’un toplam serveti 2024’te de yükselişini sürdürdü ve savaş öncesi seviyeye yaklaşarak 214 milyar dolar oldu.
EN ZENGİN RUS MİLYARDERLER LİSTESİNDE KİMLER YÜKSELDİ, KİMLER DÜŞTÜ?
Rusya-Ukrayna savaşı ve ABD-AB yaptırımlarının başladığı 2022 yılı öncesinde ve sonrasında Rusya’nın en zengin 10 milyarderi listesinde ve bu isimlerin servetlerinde ciddi değişimler oldu.
PETROL KUYUSU İŞÇİLİĞİNDEN RUSYA’NIN EN ZENGİN MİLYARDERLİĞİNE: VAGIT ALEKPEROV
2019’dan 2024’e kadar istikrarlı bir şekilde en zengin 10 Rus milyarder arasında yer alan Vagit Alekperov, 2024’te 28,6 milyar dolar serveti ile listenin ilk sırasına yükseldi.
Daha önce Hazar Denizi’nde petrol kuyusu işçisi olan Vagit Alekperov, siyasi kariyerinde hızla yükselerek SSCB’de petrol endüstrisini denetleyen bakan yardımcısı oldu. Bu süreçte bakan istifa ettiğinde geçici olarak bakanlık koltuğuna oturdu ve elde ettiği gücü, Rusya’nın üç petrol üreticisinin tek bir şirkette birleştirilmesi için lobi yapmakta kullandı.
1991’de bakanlık kontrolündeki üç büyük petrol sahasını aldı ve şu anda Rusya’nın en büyük bağımsız petrol şirketi olan Lukoil’i kurdu.
Alekperov’un, hisselerinin neredeyse dörtte birine sahip olduğu Londra’da işlem gören Lukoil, savaş başladıktan sonra getirilen yaptırımlar sonucunda yüzde 80’den fazla değer kaybetti.
2022 yılında yaptırımlar sonucunda Vagit Alekperov da kişisel servetinin yüzde 60’ını kaybetti. Fakat 2023’te yeniden servetini artıran Alekperov, 2024’te savaş öncesinden daha yüksek seviyeye çıkartarak 28,6 milyar dolarlık servete sahip oldu ve dünyanın en zengin 59. insanı oldu.
10 MİLYAR DOLAR KAYBETTİ, 2 SENEDE TELAFİ ETTİ: LEONID MIKHELSON
2024’te en zengin ikinci Rus milyarder, 27,4 milyar dolarlık servetiyle Leonid Mikhelson oldu.
Mikhelson, Rusya’nın en büyük ikinci ve dünya çapındaki nüfus hacmi olarak halka açık en büyük büyük grup doğalgaz üreticisi olan Novatek’in kurucusu ve yönetim kurulu başkanı. Ayrıca 1995 yılında kurulan petrokimya şirketi Sibur’da da hisse sahibi.
Savaş başlamadan önce, 2021 yılında, Leonid Mikhelson 24,9 milyar dolarlık servetiyle Rusya’nın en zengin 4. insanıydı.
Savaş başladıktan sonra kişisel serveti yaklaşık 11 milyar dolar azaldı ve 14 milyar dolara indi.
2023’te ise yeniden serveti yükselişe geçen Mikhelson, 21,6 milyar dolarlık servetiyle yine Rusya’nın en zengin 4. insanı oldu.
2024’te servetini 27,4’e yükselten Leonid Mikhelson Rusya’nın en zengin ikinci insanı olmayı başardı.
PUTİN’İN EN YAKIN DOSTLARINDAN GENNADY TIMCHENKO DA SERVETİNİ ARTTIRANLARDAN
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile dostluğu 1990’lı yılların başına uzanan Rus milyarder Gennady Timchenko, 23,4 milyar dolar ile 2024’ün en zengin 6. Rus milyarderi oldu.
1991 yılında Timchenko’ya petrol ihracat lisansı veren kişi, o zamanlar şehrin dış ilişkiler komitesinin başkanı olan Vladimir Putin’di.
Timchenko’nun serveti savaş öncesinde, 2021 yılında 22 milyar dolardı. Bu servet, 2022 yılında neredeyse yarı yarıya eridi ve 11,1 milyar dolara düştü.
Fakat 2023 yılı itibariyle servetini yeniden artırmaya başlayan Timchenko, 18,5 milyar dolara yükseltti. 2024’te ise bu sayı 23,4 milyar dolarak olarak açıklandı. Yani Putin’in yakın dostu Gennady Timchenko’nun serveti, savaş öncesi döneme göre arttı.
SAVAŞA KARŞI ÇIKTI, SAVAŞ YILINDA ÜLKENİN EN ZENGİNİ OLDU: VLADIMIR LISIN
Vladimir Lisin, son 5 yılda Rusya’nın en zenginleri listesinde hep ilk 3’te yer aldı.
Rusya’nın önde gelen çelik ürünleri üreticisi NLMK Group’un yönetim kurulu başkanlığını yürüten Lisin, diğer milyarderlerden farklı olarak ilk günden itibaren Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasına karşı çıktı ve bunu bir ‘trajedi’ olarak yorumladı.
Buna rağmen 2021’de 26,2 milyar dolarlık servete sahip olan Vladimir Lisin, 2022’de bu servetinin yaklaşık 8 milyar dolarını kaybetti. Fakat tüm kaybına rağmen 18,4 milyar dolar ile savaşın başladığı 2022 yılında Rusya’nın en zengin ismi oldu.
2023’te en zengin 3. Rus olan Lisin’in serveti ise 22,1 milyar dolara yükseldi. 2024’te sıralamadaki yeri değişmeyen Vladimir Lisin’in serveti yeniden savaş öncesi seviyesine ulaştı ve 26,6 milyar dolar olarak açıklandı.
SAVAŞ BAŞLADIKTAN SONRA 10 MİLYAR DOLAR KAYBETTİ: VLADIMIR POTANIN
Vladimir Potanin, hem siyaset hem de ekonomi alanında Rusya’da önde gelen bir isim oldu. SSCB’de bakanlık, Rusya’da başkan yardımcılığı yaptı.
1995’teki özelleştirmeler sırasında Norilsk Nickel hisselerinin bir kısmını satın aldı ve dünyanın en büyük rafine nikel üreticisi olan şirketin üçte birinden biraz fazlasına sahip oldu.
Çeşitli dönemlerde sigorta, medya, tarım, mühendislik ve petrol sektörlerinde de hisseleri ve yatırımları olan Potanin’in ilaç şirketi Petrovax Pharm’da ve Sochi yakınlarındaki kayak merkezi Rosa Khutor’da hissesi var.
Vladimir Putin ile yakınlığı ile tanınan Rus milyarder, savaş öncesinde (2021 yılında) 27 milyar dolarlık servetiyle Rusya’nın en zengin ikinci adamıydı.
Vladimir Potanin, savaşın başlamasının ardından 10 milyar dolar kaybetti ve serveti 2022’de 17,3 milyar dolara düştü.
Bu düşüşte Potanin’in, İngiltere’nin başkenti Londra’da işlem gören şirketi Norilsk Nickel’in hisselerinde meydana gelen yüzde 50’den fazla düşüş etkili oldu.
Potanin’in serveti 2023 yılında 23,7 milyar dolara yükseldi ve 2024’te de değişmedi.
ÇÖZÜMÜ BAE VATANDAŞLIĞI ALIP DUBAİ’YE TAŞINMAKTA BULDU: PAVEL DUROV
Savaş başlamadan önce, 2021 yılında, 17,2 milyar dolar servete sahip olan Pavel Durov Rusya’nın en zengin 9. insanıydı.
VK sitesinin kurucusu ve eski CEO’su, Telegram uygulamasının kurucu ortağı olan Rus girişimci; 2022 yılında Birleşik Arap Emirlikleri’nden vatandaşlık aldı ve Dubai’ye taşındı.
2021’de Rusya’nın en zengin 9. İnsanı olan Durov, 2024’te Forbes’in listesine 15,5 milyar dolarlık serveti ile BAE’nin en zengin insanı olarak girdi.
ESKİ GÜNLERİNDEN ESER YOK ŞİMDİ: ROMAN ABRAMOVICH
Roman Abramovich, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaştan en zararlı çıkan isimlerden biri oldu.
Rus milyarder, 2020 yılında 11,3 milyar dolar ile Rusya’nın en zengin 10 adamından biriydi.
Her ne kadar ilk 10’dan düşse de 2021 yılında serveti 14,5 milyar dolara yükselmişti.
Medyatik bir isim olan Abramovic, İngiltere Premier Lig’in güçlü ve köklü ekiplerinden Chealse’yi satın almasıyla tanınıyordu.
Ukrayna ile başlayan savaşın ardından Abramovic’in Avrupa’daki mallarına ve paralarına el konuldu. Chealse de elinden alınarak satıldı.
2022’de serveti 14,5 milyar dolardan 6,9 milyar dolara kadar düştü.
57 yaşındaki milyarderin serveti 2023’te 9,2 milyar dolara, 2024’te de 9,7 milyar dolara çıksa da bu rakamlar savaş öncesindeki servetinin çok uzaklarında…
patronlardunyasi.com
